Emeklilik sisteminin uzun yıllardır tartışılan yönü, prim gün sayısına göre maaş dengesizliği oldu. Karakaş, “Bugün 3600 gün prim ödeyen ile 9000 gün prim ödeyen çoğu zaman aynı kök maaşı alıyor” diyerek bu durumu açıkça ortaya koydu. Bu tablo, hem gelir dağılımında hem de motivasyonda bozulma yarattı.

Adalet Sorunu Neden Derinleşti?

Mevcut sistem, kısa sürede emekli olanı koruyor, uzun süre çalışanı cezalandırıyor. Bu durum, prim ödeyenlerin davranışını da şekillendiriyor. Çalışan, daha fazla çalışmanın maaşa katkı sağlamadığını fark ettiğinde sistemden erken çıkma eğilimi gösteriyor.

Karakaş’ın analizine göre, bu durum SGK bütçesini de zorluyor. Çünkü prim geliri azalırken, maaş yükü artıyor. Yeni sistemle bu dengenin tersine çevrilmesi planlanıyor. Uzun süreli istihdam artarken, erken çıkışlar azalacak.

2026 Programı Reformun Anahtarı

Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi’nin 2026 yılı programında yer alan hedef, çalışma süresine dayalı maaş artışı getirmek. Karakaş, “Bu hedef gerçekleşirse sistem hem uzun süreli istihdamı teşvik edecek hem bütçeye yük olmadan çalışanı ödüllendirecek” dedi. Bu, hem mali dengeyi koruyacak hem de toplumsal adalet duygusunu güçlendirecek bir adım olarak görülüyor.

Yeni Modelin Yapısı Nasıl Olacak?

Karakaş’a göre reform iki aşamadan oluşacak. İlk aşamada, kısmi emeklilikle tam emeklilik için farklı taban maaşlar belirlenecek. Böylece erken emekli olan daha düşük, uzun süre çalışan daha yüksek maaş alacak. İkinci aşamada ise kıdem bazlı bonus sistemi uygulanacak. 20–25 yılın üzerindeki her yıl için ek prim oranı (ABO artışı) devreye girecek.

Bu yapı, çalışan davranışlarını değiştirmeyi hedefliyor. “Biraz daha dayanayım” diyen çalışan, sistemde kalmaya devam edecek. Bu da hem SGK gelirini artıracak hem de emeklilikte maaş farkını netleştirecek.